"Jesteśmy daleko od 'Wichrowych Wzgórz', delikatnie mówiąc"

Literatura to dla socjologa/socjolożki fantastyczny materiał badawczy; intrygujący i bogaty. Proszę spojrzeć na fragmenty "Poszerzenia pola walki" Houllebecq'a - wyłaniają się z nich - niemalże samoistnie - kategorie badawcze, właściwie gotowe do dalszych zabiegów interpretacyjnych.

Nie bez powodu Kinga Dunin 'czytała Polskę', czytając wydane po '89 roku powieści i zbiory opowiadań.

W tym, bardziej późnonowoczesnym, przypadku, analiza rozpoczyna się od poziomu 'społeczeństwa', obejmując następnie poziom (braku) intymnych relacji, by zatrzymać się na poziomie jednostkowej tożsamości, i - czy to przypadek? - stwierdzeniu o niemożliwej do wyobrażenia śmierci.

W tym momencie - po spirali - wracamy do tego, jak opowiadać o tym, co się nam przydarza (i nie).

Houellbecq dotyka, według mnie, drażliwych aspektów współczesnej kultury w sposób trafny, ale i przewrotny oraz błyskotliwy. To zapewne dopiero początek mojej interpretacyjnej przygody z jego tekstami.

___

społeczeństwo i wstręt

"Nie lubię tego świata, zdecydowanie go nie lubię. Społeczeństwo, w którym żyję napawa mnie wstrętem; reklamy przyprawiają mnie o mdłości; informatyka sprawia, że chce mi się wymiotować. Cała moja praca polega na mnożeniu informacji, zestawień, kryteriów racjonalnych decyzji. To nie ma najmniejszego sensu. Szczerze mówiąc, jest to działanie raczej negatywne; bezużyteczne przeciążanie neuronów. Ten świat potrzebuje wszystkiego, tylko nie dodatkowych informacji." (s. 90)

pokolenie spisane na miłosne straty

 

"Z miłosnego punktu widzenia Veronique, jak my wszyscy, należała do  p o k o l e n i a   s p i s a n e g o   n a s t r a t y. Z pewnością byłaby zdolna do miłosci; chciała być jeszcze do niej zdolna, muszę jej to oddać; ale nie było to już możliwe. Jako zjawisko rzadkie, nienaturalne i powolne miłość może się rozwinąć tylko w szczegółnych warunkach psychicznych, rzadko do pogodzenia, gdyż ze wszech miar pozostających w sprzeczności, z wolnością obyczajów, która charakteryzuje współczesną epokę. (...) Miłość jako niewinność i jako skłonność do iluzji, jako zdolność do redukcji ogółu płci przeciwnej do jednej kochanej osoby, rzadko jest w stanie przetrzymać rok seksualnych przygód, nigdy nie przetrwa dwóch." (s. 122)

doskonale krótkie i puste życie

 

"Przeżyłem tak niewiele, że mam skłonność do wyobrażania sobie, że nie umrę, wydaje mi się nieprawdopodobne, że życie ludzkie może redukować się dotak niewielu rzeczy; człowiek myśli, wbrew samemu sobie, że wcześniej czy później coś się wydarzy. Poważny błąd. Życie może być doskonale krótkie i puste zarazem. Dni upływają monotonnie, nie zostawiając najmniejszego śladu ani wspomnienia." (s. 52)

___

 

bezbarwność, zwięzłość, monotonność 

"To postępujące zanikanie relacji miedzyludzkich nie pozostaje bez wpływu na problematykę powieści. Jak w obecnej sytuacji posługiwać się narracją gwałtownych namiętności, które trwają lata i czasami odciskają piętno na kolejnych pokoleniach? Jesteśmy daleko od Wichrowych Wzgórz, delikatnie mówiąc. Forma powieściowa nie jest jeszcze gotowa, by opisać obojętność i nicość; trzeba by wymyślić bardziej bezbarwny sposób wyrazu, bardziej zwięzły i bardziej monotonny." (s. 47)

Michel Houellebecq, "Poszerzenie pola walki", WAB 2005